Zbog dezinformacija u ranije objavljenom tekstu, sada vas upućujemo na analizu portala "Raskrinkavanje.ba" u kojem možete dobiti TAČNE INFORMACIJE i potpunu sliku o ovoj temi:

Brojni portali u regiji su netačno prenijeli vijest o eskperimentalnoj terapiji koju je američki predsjednik Donald Trump primao nakon zaraze novim koronavirusom.

Na portalu Nova (.rs) 9.10.2020. godine objavljen je članak sa sljedećim naslovom:

Trampu lečili koronu ćelijama abortiranog fetusa

New York Times je 2.10.2020. godine objavio vijest da su predsjednik Sjedinjenih Američkih Država Donald Trump, i njegova supruga Melania Trump pozitivni na novi koronavirus. Izvještaji liječničkog tima o stanju predsjednika pratili su se s posebnom pažnjom u danima koji su uslijedili. Naročito zanimljivi su bili detalji o terapiji koju je predsjednik uzimao, s obzirom da je bolnicu napustio nakon svega tri noći.

Sean Conley, doktor koji liječi američkog predsjednika, je 12.10. izjavio da je brzi test Donalda Trumpa pokazao negativan rezultat, ali je negativan rezultat potvrđen na osnovu još nekoliko mjerenja, ne isključivo na osnovu brzog testa. Iako bez navođenja vremena kada je test urađen, Conley je izjavio da negativan test, na osnovu laboratorijskih i kliničkih podataka, upućuje na manjak virusne repliakcije koja se može detektovati, što bi značilo da Donald Trump više nije zarazan.

Izvještavajući o tome kakav je lijek koristio Donald Trump u toku svog liječenja od Covid-19, portal Nova je, između ostalog, naveo i sljedeće:

Jedan od lekova koje je američki predsednik Donald Tramp uzimao kao potencijalni lek za koronavirus razvijen je od ćelija fetusa.

U članku je navedeno i objašnjenje da su za razvoj lijeka korištene navodno “matične ćelije” poznate kao HEK-293T:

Matične ćelije korišćene za razvoj leka poznate su kao HEК-293T ćelije i koriste se u laboratorijama. Te ćelije su prvobitno razvijene iz bubrega embriona nakon abortusa izvedenog u Holandiji sedamdesetih godina.

Sa neznatnim varijacijama u naslovima, iste su tvrdnje objavili portali Vijesti (.me), CdM, Aktuelno i PCNEN.

Portali Oslobođenje, Radio Sarajevo, Haber, Centralna, USK vijesti i drugi, prenoseći ovu  istu vijest u svoje naslove dodali su i tvrdnju da je Trump “pobijedio koronu ćelijama abortiranog fetusa”. Članci su objavljeni također 9.10.2020, a tvrdnje u naslovu glasile su ovako:

Trump pobijedio koronu ćelijama abortiranog fetusa (Oslobođenje, Radio Sarajevo, Haber, Centralna, USK vijesti, i drugi)

ODVRATNO: Trump se izliječio od korone uzimajući ćelije iz mrtvih…

Trump pobijedio koronu ćelijama abortiranog fetusa (Svjetlo dunjaluka)

Šta su činjenice?

Izvor ove vijesti, koju su objavili svi gore navedeni portali, bio je članak objavljen na The Guardianu 8.10.2020. Naslov članka glasio je ovako:

“Covid drug given to Trump developed using cells derived from an abortion” 

(“Lijek protiv covida koji je primio Trump razvijen uz pomoć ćelija dobijenih iz abortusa”)

U navedenom članku, koji su prilično dosljedno preveli i prenijeli gore navedeni portali,  navodi se da je Trump dobijao koktel monoklonskih antitijela - eksperimentalnog lijeka koji još uvijek nije odobren za liječenje Covida-19. Navedeni lijek razvijen je uz pomoć ljudskih ćelija koje su izvorno dobijene iz abortusa.

Evo kako je ove informacije prenio portal Nova (.rs) i drugi koji su objavili ovu vijest: 

Ironija je što je Tramp, kao i njegove pristalice, veliki protivnik abortusa, a kako piše Gardijan, potencijalni lek za koronavirus koji je Tramp primio razvijen je koristeći ljudske ćelije prvobitno dobijene u procesu abortusa.

Lek je koktel monoklonskih antitela koji je razvio “Regeneron” i još uvek je u fazi testiranja.

Dakle, iz članaka je jasno da se Trump nije liječio ćelijama abortiranog fetusa, kako se to tvrdi u naslovima, već lijekom koji je razvijen uz korištenje ćelija koje su dobijene u procesu abortusa. 

Dalje, Nova (.rs) i nekoliko portala koji su prenijeli članak, u uvodu su ustvrdili da je ranije spomenuti koktel monoklonskih antitijela razvijen “od ćelija fetusa”, što također nije tačno. 

Taj eksperimentalni lijek nije razvijen od ćelija HEK-293T na koje se misli pod frazom “ćelije fetusa”, već su te ćelije korištene za testiranje lijeka. To je za Raskrinkavanje potvrdila biologinja Jelena Kalinić, koju smo zamolili da nam pobliže objasni razvoj ovog lijeka odnosno terapije:

Regeneronova terapija, o kojoj sam među prvima u regionu ja pisala za Glas Amerike je terapija koja sadrži 2 tipa monoklonalnih antitijela, pa bi bilo potrebno da je zovemo "poliklonalna terapija" ili "koktel monoklonalnih antitijela". Suštinski, to su proteini koji imaju sposobnost specifičnog vezivanja za S protein na SARS-CoV-2 virusu i tako neutraliziraju ovaj virus, onemogućavajući kontakt S proteina i ACE2 receptora na našim ćelijama, što je ključ za ulazak virusa u naše ćelije. 

Ova terapija NIJE razvijena na spomenutim HEK-293T ćelijskim linijama. Ove molekule- antitijela, proteini imunoglobulini su razvijeni na CHO ćelijskim linijama (Chinese hampster ovary cells) dok je terapija testirana in vitro [u laboratorijskim uslovima] na HEK-293T. 

Regeneron, kao i ostale kompanije, često koristi HEK-293 ćelije za proizvodnju "pseudopartikula", što je naziv za čestice nalik na virus, a nisu virusi, nego samo imitiraju neku strukturu virusa, u ovom konkretnom slučaju S-protein SARS-CoV-2 (izvor: MIT Technology review).

Kako su nastale ćelije HEK-293T

“Konkretno HEK-293T su derivirane 1973. iz humanog embrionalnog bubrega jednog ženskog fetusa abortiranog elektivno tj. dobrovoljno i legalno u Nizozemskoj, pod  nizozemskim zakonima o abortusu. Treba naglasiti da ćelijske linije dobijene iz fetalnog tkiva nisu dobijene tako što je neko nagovorio žene da pobace. Ove ćelije se koriste u nauci za različita istraživanja, testiranja lijekova, izolacije virusa, uzgoj virusa, ali NIKAKO  nisu proizvedene tek zbog nauke. Ovi biološki materijali bi završili u medicinskog otpadu, ali sada imaju jednu veliku vrijednost i nezaobilazni su u biomedicini”, pojašnjava Jelena Kalinić.

Spomenute ćelijske linije su dobivene prije toliko mnogo godina da se i ne smatraju “fetalnim tkivom” niti potpadaju pod zakonske okvire vezane za politiku pobačaja i etičkih rasprava, pa je netačno reći da se radi o “ćelijama fetusa”, navodi Kalinić:

Ove ćelije se više ne smatraju fetalnim tkivom. Dobijene su prije toliko mnogo godina, prošle su mnogo ciklusa ćelijske diobe i uopšte više niko ove ćelijske linije ne stavlja pod zakonske okvire koji se tiču politike pobačaja i etičkih rasprava. To je potvrdila i glasnogovornica Regenerona Alexandra Bowie za MIT Technology review. 

Slično objašnjenje se nalazi i u članku The Guardiana, ali su ga portali u regiji pri prenošenju izostavili. 

Ta činjenica, u kombinaciji sa tvrdnjama da je “Trump liječen ćelijama abortiranog fetusa” i da je lijek razvijen “od ćelija fetusa”, stvorila je iskrivljenu sliku procesa razvoja eksperimentalnog lijeka, kao i porijekla ćelija koje se koriste u tom procesu. 

Zašto baš ćelije dobivene iz abortusa?

Biologinja Jelena Kalinić je za Raskrinkavanje objasnila i zašto se za razvoj određenih lijekova i vakcina moraju koristiti ćelije koje su dobivene iz abortusa:

“Korištenje različitih ćelijskih linija u biomedicini niti je novo niti neuobičajeno niti razlog za uzbuđivanje. Postoje Wistar ćelijske linije (WI-38), pa MRC-5, koje su također derivirane  iz abortiranih fetusa, zatim He La imortalizirane ćelijske linije koje su derivirane od tkiva raka cerviksa 31-godišnje Afroamerikanke Henriette Lacks, kao i niz ćelijskih linija deriviranih iz životinjskog tkiva kakve su već spomenute CHO linije, pa Vero i mnoge druge.”

(...)

Ali zašto onda moraju uopšte biti korištene te ćelije? Razlog je jednostavan - za neke eksperimente su nam potrebne žive ćelije. Posebno ovdje mislim na one za koje kažemo da su "imortalizirane" što znači da nisu izgubile sposobnost diobe, kakve su upravo HEK-293T i He La. Naime ni u organizmu odraslog čovjeka ne dijele se sve ćelije - dijele se ćelije kože, ali ne i bubrega, nervnog tkiva. Zato ćelije kancera i jesu tako opasne - one se ne prestaju dijeliti, a upravo su takve ćelije He La. Neke embrionalne ćelije se također mogu dijeliti. Zato su ove ćelije pravo blago za nauku. Također, u nekim eksperimentima, poput onih s virusima koji inficiraju samo čovjeka, ne možemo koristiti životinjske ćelijske linije, jer su neodgovarajuće, u njima se ti virusi neće replicirati. Ne možemo morbilima zaraziti hrčka - zato maromo virus morbila i za žive vakcine uzgajati na humanim ćelijskim linijama. Odabir koja će se ćelijska linija koristiti za nešto ovisi o mnogo faktora i to iskusni voditelji laboratorija lako procijene.”

“Treba naglasiti da ne moraju sve ćelije koje se koriste za testiranje i razvoj lijekova pa i vakcina biti na ćelijskim kulturama koje su dervirane od abortiranih embrija/fetusa. Kao što sam već spomenula, postoji niz ćelijskih linija deriviranih iz životinjskog tkiva koja se koriste u istraživanjima.

Govoreći o nazivu i porijeklu ćelija koje su korištene za razvoj opisanog lijeka, portal Nova je naveo da se radi o “matičnim ćelijama” HEK-293T, razvijenim iz bubrega embriona nakon abortusa. Ova informacija bila je prvobitno navedena u The Guardianovom članku, ali je 9. oktobra izmijenjena, te je članku dodana napomena u kojoj je bilo navedeno da se opisane ćelije ne mogu smatrati “matičnim”

Ovaj članak je izmijenjen i dopunjen 9. oktobra 2020. kako bi se pojasnilo da su HEK-293T ćelije dobijene iz bubrega embriona, ali da se u suštini ne radi o matičnim ćelijama. Naslov je takođerizmijenjen i dopunjen kako bi se objasnilo da su ćelije dobijene iz abortusa, a ne specifično iz “abortiranog fetusa”. 

Dalje, za razliku od pojedinih portala iz regije, The Guardian nije zaključio da je Trump “pobijedio” Covid-19. U obje verzije članka na The Guardianu je stajalo da je Trump dobio navedeni koktel antitjela, no ne i da je taj lijek bio presudan za “pobjedu” nad bolešću.

Jedan od lijekova koje je uzomao Donald Trump, a kojeg je nazvao potencijalnim “lijekom” za koronavirus, razvijen je uz korištenje ljudskih ćelija koje su prvobirno dobijene iz elektivnog abortusa, prakse koju su predsjednik i mnoge njegove pristalice više puta osudile.  

Dakle, radi se o zaključku koji se ne nalazi u tekstu The Guardiana s kojeg je vijest preuzeta. Štaviše, prve zvanične potvrde oporavka predsjednika Trumpa pristigle su 12. oktobra, tri dana nakon što su pojedini portali ustvrdili da je američki predsjednik “pobijedio” koronavirus.  

Shodno svemu navedenom, tvrdnju portala Nova (.rs) da se Trump liječio “ćelijama abortiranog fetusa” ocjenjujemo kao lažnu vijest, budući da je američki predsjednik dobijao terapiju koja je testirana na ćelijskoj liniji dobivenoj iz procesa abortusa 70-ih godina, a koja se danas i ne smatra “fetalnim tkivom”.

Sva kasnija pojavljivanja ove tvrdnje ocjenjujemo kao prenošenje lažnih vijesti.

Uz to, tvrdnju da je koktel antitjela razvijen “od ćelija fetusa” ocjenjujemo kao dezinformaciju. Ćelije na koje se misli korištene su za testiranje lijeka, a iste su dobivene dovoljno davno da bi se smatrale “ćelijama fetusa”.

Istu ocjenu dajemo i tvrdnjama da je “Trump pobijedio koronu”, s obzirom da su prve informacije o negativnom testu na Sars-CoV-2, koji se može smatrati pokazateljem oporavka, objavljeni tri dana kasnije. 

Svi članci koji su ćelije HEK-293T opisali kao “matične ćelije”, dobivaju i ocjenu greška, budući da je ova konstatacija postojala u originalnom The Guardianovom članku koji je naknadno izmijenjen, a netačna tvrdnja uklonjena.  Također dobijaju i ocjenu klikbejt, s obzirom na to da je u njima objašnjeno da se radi o liječenju lijekom u čijem su razvoju korištene HEК-293T ćelije, a ne liječenju ćelijama fetusa.