Piše: Oleksandr LEVČENKO 

Litvanija je počela primjenjivati odluku Evropske Unije o zabrani prijevoza teritorijom EU ruskog uglja i još nekih proizvoda koji su se našli na udaru evropskih sankcija. Ova odluka stupila je na snagu 17. juna i Vilnjus je bio primoran da se pridržava zajedničke evropske politike. To je izazvalo bijes u Moskvi, koja je optužila Litvaniju za neprijateljsko djelovanje i poručila joj da će, kako je rečeno u Kremlju, dobiti snažan ruski odgovor.

Kvaka je u tome što Ruska Federacija ima jednu regiju, koja je apsolutno nepovezana kopnenim putem sa ostatkom države. To je teritorija koju je prigrabio Sovjetski Savez poslije Drugog svjetskog rata, na osnovu rezultata Potsdamske mirovne konferencije 1945. Istorijski, ta teritorija zvala se Pruska i oduvijek je tamo živjelo litvansko pleme sa istim imenom - Prusi.

Ali od početka 13. vijeka tamo dolaze iz Njemačke tevtonski vitezovi, koji su na tom tlu organizovali svoju državu - Tevtonski Orden. Ti došljaci polako germanizuju čitavo lokalno stanovništvo. Oni su bili uvijek u vezi sa matičnom zemljom kroz dinastičke brakove. Najviše sa Bradenburgom, koji imao je svoj glavni grad Berlin.

Polako i Bradenburg preuzima naziv Prusija, i postaje najjača između svih germanskih država. Nešto kasnije, Prusija, sada već sa centrom u Berlinu, odigraće odlučujuću ulogu u ujedinjenju Njemačkog naroda, a vladajuća dinastija u Prusiji biće na čelu Njemačkog carstva od 1871. Ono je propalo 1918. poslije poraza Njemačke u Prvom svjetskom ratu.

Prvobitna Pruska, u koju su došli tevtonski vitezovi, nakon što je Bradenburg preuzeo naziv Pruska, počela se zvati istočna Pruska sa gradom Kenigsberg kao svojim istorijskim centrom.

Kad je Sovjetski Savez zatražio na mirovnoj konferenciji za sebe teritoriju istočne Pruske, to su morali podržati saveznici u Antifašističkoj koaliciji - SAD, Velika Britanija i Francuska. Moskva je preuzela istočnu Prusku, ali je nije dala Litvaniji, kojoj ona pripada istorijski.

Nije je dala ni relativno obližnjoj Bjelorusiji, ako je Moskva željela da to bude slovenska teritorija, nego je jednostavno pripojila Ruskoj Federaciji. Moskva često spomene da je Krim u okviru Sovjetskog Saveza bio preraspodijeljen Ukrajini 1954. kao "dokaz" da je Rusija teritorijalno nastradala, ali neće da kaže da je u okviru istog SSSR 1926. dio ukrajinskih teritorija pripojen prema Ruskoj Federaciji. Govorim o dijelu Rostovske oblasti sa centrom u Taganrogu preko kojeg Rusija 2014. napala ukrajinski Donbas, a sada vodi rat protiv ukrajinske države.

U svakom slučaju Putin sada govori o nekim navodno povijesnim teritorijama Rusije, iako one nikad nijesu njoj pripadale, nego su jednostavno prigrabljene u osvajačkim pohodima ili ukradene prilikom sklapanja neravnopravnih ugovora. Recimo, Moskovska kneževina od koje potječe savremena Rusija, pojavljuju se na političkim mapama tek 1277. odlukom mongolskog vladara Mengu-Timura i bila je dio tatarske države Zlatna Horda. Njeni knezovi smatrali su sebe vrlo bliskima ovoj državi, koja nastala poslije uništenja Kijeva 1240. Pred mongolskim i tatarskim osvajačima i pada država Kijevska Rus (nikako ne  Kijevska Rusija, kako je to nametnuto u nepravilnom prijevodu).

Što se tiče regije istočna Prusija, ona je pod ruskim komunistima preimenovana u Kalinjingradska oblast. Sada se poznati njemački filozof Emanuel Kant prevrće u grobu, jer je bio pokopan u svom rodnom, pruskom Kenigsbergu, a ostaje u vječnosti u navodno ruskom Kalinjingradu. Samo od riječi Prusija oduzmite prvo slovo P i ostaće vama Rusija. To nije igra riječi, nego istorije.

Rusija može svu neophodnu robu za regiju Kalinjingrad, ako želi, dopremiti morskim putem preko Baltika. To je svima jasno osim  Kremlju, koji je sebe zamislio kao vladara čitave Baltičke regije i koji može prijetiti svima koji žele voditi politiku nezavisnu od Moskve.

Rusija prijeti članici NATO i EU zato šta ona ispunjava evropske odluke. Ako Kremlj tako želi da riješi ovo pitanje, onda se mora obratiti Briselu sa prijedlogom za pregovore. Umjesto toga, Moskva preferira da počne vojne vježbe na Baltičkom moru. Da li je to Evropa dobila novog žandarma, kakav je bila poslije evropskih revolucija 1848-49. tadašnja carska Rusija? Tada, sredinom 19. vijeka Rusija je bila umislila da može kontrolirati sve evropske poslove. Ali, nakon pet godine došao je Krimski rat, koji je Rusija katastrofalno izgubila i dobila zabranu da posjeduje Crnomorsku flotu.

Tako to ide kad većini evropskih zemalja pljuješ u lice.

(Antena M)