Dok SAD i Evropska unija nastoje da liše Rusiju pristupa komponentama koje se koriste za potrebe ruske vojske, Pariz, udovoljavajući Jerevanu, doprinosi tome da Moskva ima sredstva za vođenje rata s Ukrajinom.

Evropska unija je 23. februara uvela 13. paket sankcija, proširujući listu robe zabranjene za izvoz u Rusiju. Tu su uključena 194 fizička i pravna lica, kao i 27 organizacija optuženih za vojnu saradnju s Kremljom u zaobilaženju zapadnih sankcija. Među onima koji su sankcionisani su kompanije iz Kine, Kazahstana, Turske, Srbije, Tajlanda, pa čak i Šri Lanke. Međutim, jedan od Putinovih glavnih logističkih centara, koji mu pomaže u izbjegavanju sankcija više od 2 godine, još jednom je prošao nekažnjen. Govorimo o Armeniji, koja pokušava sjediti na dvije stolice: s jedne strane, Jerevan aktivno stvara utisak naginjanja prema Zapadu, a s druge strane, i dalje nastavlja biti zemlja ponovnog izvoza. 

Piše Igor Chalenko, ukrajinski politolog, rukovodilac Centra za analizu i strategije (Kijev)

Interesantno je da su istog dana, 23. februara, SAD također ažurirale liste sankcija protiv Rusije, dodajući oko 600 fizičkih i pravnih lica iz 11 zemalja, koji „pomažu u izbjegavanju sankcija protiv Rusije”. Ali još jednom, nijedna se kompanija iz Armenije nije našla na listama.

Koji je razlog za ovo „selektivno sljepilo” zapadne zajednice? U publikaciji EU o usvajanju 13. paketa sankcija navodi se da Unija „stalno procjenjuje efikasnost postojećih mjera... identifikuje i eliminiše sve potencijalne rupe u zakonu. Međutim, tokom više od 700 dana rusko-ukrajinskog rata, armenska pomoć ratnoj mašini Kremlja ne samo da nije ograničena, već se čini da se ona svjesno ignoriše.

Uprkos obilnim dokazima da je Armenija primarni kanal za zaobilaženje sankcija od strane Rusije, nedostaje odgovor Zapada. Ekonomski podaci pružaju značajne dokaze, kao što je neviđeni rast izvoza od 187% iz Armenije u Rusiju u 2022. godini kada je Rusija napala Ukrajinu. Armenski ministar finansija Vage Ovannisyan priznao je da se „značajan dio sastoji od ponovnog izvoza”. Nakon godinu dana, jerevanska „rupa u zakonu” još uvijek nije identifikovana i eliminisana. Kao rezultat toga, u prvih 9 mjeseci 2023. godine, izvoz robe iz Armenije u Rusiju povećao se za 85%, od čega 80% predstavlja ponovni izvoz.

Kumulativno, od početka rata u Ukrajini i uvođenja zapadnih sankcija protiv Kremlja, armenski izvoz u Rusiju porastao je za zapanjujućih 430%. Ove podatke je u februaru 2024. godine objavio  Robin Brooks, bivši direktor Instituta za međunarodne finansije i bivši strateg kompanije Goldman Sachs, koji je naglasio da takva dinamika „označava ponovni izvoz (preko Armenije) robe iz EU i Kine u Rusiju”.

Pored ekonomskih podataka, pitanje ponovnog izvoza sankcionisane robe kroz Armeniju redovno su pokrivali evropski, američki, pa čak i bliskoistočni mediji. Ugledni izvori kao što su Forbes, France 24,  Financial Times, Geopolitical Monitor, EUReporter, Newsweek,  HYPERLINK "https://bnnbreaking.com/politics/armenia-allegedly-bypasses-western-sanctions-by-exporting-german-goods-to-russia/" BNN Breaking, i24Tv, Politico i The Wall Street Journal, konzistentno su izvještavali o ovom pitanju dvije godine.

Uprkos nedvosmislenim podacima i pažnji velikih globalnih medija na problem, Zapad ne preduzima nikakve mjere protiv armenskog ponovnog izvoza, koji se smatra kriminalnim u odnosu na narod Ukrajine.

Iz nejasnih razloga, Brisel i Vašington „zatvaraju oči pred bliskim vezama” između Jerevana i Kremlja, napominje najveća  rumunska publikacija Digi24.

Malo je vjerovatno da lideri EU i SAD-a nisu primijetili brojne slučajeve sistematskih kršenja od strane Armenije. Umjesto toga, nečije političko pokroviteljstvo u više navrata štiti Jerevan od sekundarnih sankcija. Ali čije pokroviteljstvo i zašto?

Jedna država članica EU ističe se intenziviranjem odnosa sa Armenijom tokom protekle godine.

Od maja 2023. godine, francusko oružje se isporučuje u Jerevan. Prva serija uključivala je 50 oklopnih vozila Bastion. U februaru 2024. godine, tokom posjete premijera Nikole Pašinjana Parizu, Emmanuel Macron je najavio da će zemlje nastaviti svoju „saradnju u sferi odbrane”. Zatim je otkriven podatak o slanju nove serije naoružanja u Jerevan.

Francuski ministar odbrane Sébastien Lecornu je 23. februara objavio da će od sada Armenija imati „stalno prisustvo francuskog vojnog savjetnika”.

Također je najavio da će ove godine Pariz isporučiti sisteme protivvazdušne odbrane Armeniji i početi sa obukom lokalnog vojnog osoblja. U novembru 2023. godine, najveća ukrajinska publikacija Censor primijetila je: „Dostavljanjem oružja Armeniji, Pariz se definitivno etablirao kao vojno-politički pokrovitelj Jerevana.”

Grčki ministar Protothema objasnio je: „Pariz potkopava napore Vašingtona i Brisela.

Ako Makron zaista stoji iza „imuniteta“ Armenije, takva politika je u suprotnosti sa interesima EU i SAD-a, koji već dvije godine snabdijevaju Ukrajinu oružjem u vrijednosti od više milijardi dolara za borbu protiv ruske invazije. U suštini, Pariz igra protiv svojih ključnih partnera.

Dok Vašington i Brisel nastoje da liše Kremlj pristupa komponentama koje se koriste za potrebe ruske vojske, Pariz, udovoljavajući Armeniji, doprinosi tome da Moskva ima sredstva za uključivanje u rat.

Ukrajinska publikacija Unian upozorila je: „Armenija postaje ekonomska podrška za Ruse, rješavajući probleme Moskve sa isporukom oružja na rusko tržište.”

Pitanje neusklađenosti Makronove politike sa opštom linijom SAD-a i EU također su primijetili međunarodni mediji tokom 2023. godine.

 „Politika Makrona na južnom Kavkazu služi Putinovim interesima”, objasnio je ukrajinski Telegraf.

Prema litvanskoj publikaciji Alfa, „Makronova politika prema južnom Kavkazu nije u skladu sa vanjskom politikom Evropske unije.”

 „Francuski avanturizam u više navrata stavlja interese Pariza iznad interesa Zapada. Baš kao i na južnom Kavkazu, Francuska se našla na strani Irana i Rusije (a ne Zapada) ”, navodi umjereni republikanski list The National Interest.

Prema rumunskoj publikaciji Stiripesurse , „predsjednik Francuske je priznao da njegov stav (o Armeniji) ne dijeli ostatak Evrope.”

 Važno je napomenuti da je francusko izdanje Forbsa u maju 2023. godine pozvalo Zapad da preduzme mjere protiv armenskog ponovnog izvoza: „Potrebno je što prije lišiti Moskvu ovog logističkog centra i oštro presjeći ilegalne isporuke materijala i opreme koja se koristi u ruskoj vojnoj industriji.”

Međutim, čak i nakon 13 paketa sankcija tokom dvije godine, ovi pozivi još uvijek nisu uzeti u obzir.