Pad Bastille je događaj koji Francuzi obilježavaju kao državni praznik sjećajući se 14. jula 1789. kada je jurišem revolucionarnih snaga osvojena zloglasna tvrđava Bastille, tamnica u pariškom predgrađu Saint Antoine.

Poremećena ravnoteža između ekonomskih prilika i političkih ustanova bila je osnovni uzrok velikog narodnog nezadovoljstva u Francuskoj potkraj 18. stoljeća za vrijeme vladavine kralja Louisa XVI. Želja režima da napuni državnu blagajnu novčanim oporezivanjem svih posjeda naišla je na otpor parlamenta i plemstva.

Louis XVI. prognao je nepokorni parlament iz Pariza, no tada se otpor protiv dvora proširio na cijelu zemlju. Pokoleban i prestrašen takvim odgovorom, kralj je vratio parlament u Pariz. Tim gnjevom plemstva stvoren je početni udarac za rušenje kraljevske vlasti. Ustanci su nicali na sve strane.

Događaju se i sukobi između plemstva i građana jer narod zbog nestašice kruha i nezaposlenosti napada transporte žita i vlastelinska spremišta hrane. Novi val nezadovoljstva počinje 5. maja 1789. kada kralj otvara zasjedanje Generalnih staleža u Versaillesu. Poslanici zahtijevaju donošenje novog ustava i 17. juna i proglašavaju Narodnu skupštinu, što kralj pod pritiskom odobrava, ali istodobno potajno poziva vojna pojačanja.

Kao odgovor na to pariška općina organizira nacionalnu gardu i 14. jula narod provaljuje u oružarnicu Doma invalida, naoružava se puškama i topovima, te kreće na zloglasnu tamnicu Bastillu, simbol kraljevske samovlasti. Bastille, glomazna četverokatna građevina s osam kula povezanih debelim zidovima služila je od 14. stoljeća kao zatvor. Za vrijeme kardinala Richelieua postala je omrznuta državna tamnica u kojoj su se žrtve bez optužbe i suđenja zatvarale, mučile i ubijale.

Tako su tokom puna dva stoljeća stradali protivnici apsolutističke vladavine i dvora. Zbog toga je dan pada Bastille – 14. jula proglašen najvećim francuskim narodnim praznikom. Na mjestu nekadašnje tamnice iznikla je u naše vrijeme velebna operna palača istoga imena. Padom Bastille istovremeno započinje Francuska revolucija, i ništa više nije bilo isto.

(SB)